Επιτρέπεται ο καθηγητής να με προσβάλλει (π.χ. να με βρίσει);
Όχι. Ο καθηγητής έχει υποχρέωση να σέβεται την προσωπικότητα των μαθητών και να αποφεύγει τις έντονες επιπλήξεις. Σύμφωνα με το Συμβούλιο της Επικρατείας η συμπεριφορά αυτή συνιστά αναξιοπρεπή διαγωγή εντός της υπηρεσίας (ΣτΕ 3463/75).
Υπ. Απόφαση 18726/22-2-1978
«Οι καθηγητές οφείλουν σεβασμό στην προσωπικότητα των μαθητών και πρέπει να αποφεύγουν τις έντονες επιπλήξεις μπροστά σε άλλουςσυμμαθητές τους, ιδιαίτερα δε τις σωματικές κυρώσεις»
Υπ. Απόφαση Φ.353.1/324/105657/Δ1/2002 (Καθηκοντολόγιο), άρθρο 36, παρ. 4
«(Οι καθηγητές) συνεργάζονται με τους μαθητές, σέβονται την προσωπικότητά τους, καλλιεργούν και εμπνέουν σ’ αυτούς, κυρίως με το παράδειγμά τους, δημοκρατική συμπεριφορά»
Νόμος 3528/2007 (Δημοσιοϋπαλληλικός Κώδικας), άρθρο 107
«1. Πειθαρχικά παραπτώματα αποτελούν ιδίως: (…) ιβ) η ανάρμοστη συμπεριφορά προς τους πολίτες, η αδικαιολόγητη μη εξυπηρέτησή τους και η μη έγκαιρη διεκπεραίωση των υποθέσεών τους»
Επιτρέπεται ο καθηγητής να με χτυπήσει;
Όχι, η σωματική ποινή απαγορεύεται ρητά, τόσο από την εκπαιδευτική νομοθεσία όσο και από τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού και τον Ποινικό Κώδικα.
Νόμος 3328/2005, άρθρο 21 παρ. 1
«Δεν επιτρέπεται η επιβολή σωματικής ποινής σε μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που παρεκκλίνουν από την προσήκουσα διαγωγή».
Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού (Ν.2101/1992), άρθρο, 19, παρ. 1
«Τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα νομοθετικά, διοικητικά, κοινωνικά και εκπαιδευτικά μέτρα, προκειμένου να προστατεύσουν το παιδί από κάθε μορφή βίας, προσβολής ή βιαιοπραγιών σωματικών ή πνευματικών, εγκατάλειψης ή παραμέλησης, κακής μεταχείρισης ή εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανόμενης της σεξουαλικής βίας, κατά το χρόνο που βρίσκεται υπό την επιμέλεια των γονέων του ή του ενός από τους δύο, του ή των νομίμων εκπροσώπων του ή οποιουδήποτε άλλου προσώπου στο οποίο το έχουν εμπιστευθεί»
Ποινικός Κώδικας, άρθρο 308, παρ. 1
«Όποιος με πρόθεση προξενεί σε άλλον σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας του τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι τριών ετών. Αν η κάκωση ή η βλάβη της υγείας που του προξένησε είναι εντελώς ελαφρά, τιμωρείται με φυλάκιση το πολύ έξι μηνών ή με χρηματική ποινή. Και αν είναι ασήμαντη, τιμωρείται με κράτηση ή πρόστιμο»
Εκτός σχολείου, επιτρέπεται ο καθηγητής να χτυπήσει ή να προσβάλλει μαθητή;
Όχι. Ο καθηγητής (όπως και ο μαθητής) έχει υποχρέωση να φέρεται σωστά τόσο εντός όσο και εκτός του σχολείου.
Νόμος 3528/2007 (Δημοσιοϋπαλληλικός Κώδικας), άρθρο 27, παρ. 1
«Ο υπάλληλος οφείλει να συμπεριφέρεται εντός και εκτός της υπηρεσίας κατά τρόπο ώστε να καθίσταται άξιος της κοινής εμπιστοσύνης»
Νόμος 3528/2007 (Δημοσιοϋπαλληλικός Κώδικας), άρθρο 109, παρ. 2
«2. Η ποινή της οριστικής παύσης μπορεί να επιβληθεί μόνο για τα ακόλουθα παραπτώματα: (…) δ) χαρακτηριστικώς αναξιοπρεπή ή ανάξια για υπάλλ ηλο διαγωγή εντός ή εκτός υπηρεσίας»
Επιτρέπεται ο καθηγητής να κλειδώσει τους μαθητές μέσα στην τάξη (π.χ. μέχρι να ομολογήσει κάποιος από αυτούς ότι έκανε μία ζημιά);
Όχι. Πρώτον, γιατί δεν επιτρέπεται να μένουν στην τάξη μαθητές χωρίς επιτήρηση (είτε στο μάθημα είτε στο διάλειμμα). Δεύτερον, γιατί οι καθηγητές έχουν δικαίωμα να επιβάλλουν συγκεκριμένες ποινές στους μαθητές και η στέρηση ελευθερίας δεν είναι μία από αυτές. Τρίτον, γιατί η στέρηση της ελευθερίας ενός ανθρώπου να κινηθεί είναι παράνομη παρακράτηση σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα.
Προεδρικό Διάταγμα 201/1998, άρθρο 13, παρ. 2
«Υπεύθυνος για την επιτήρηση των μαθητών μέσα στην τάξη είναι ο εκπαιδευτικός που διδάσκει τη συγκεκριμένη ώρα. Γι’ αυτό εισέρχεται στην αίθουσα μαζί με τους μαθητές και μετά το τέλος του μαθήματος εξέρχεται απ’ αυτή όταν έχουν αποχωρήσει όλοι οι μαθητές»
Προεδρικό Διάταγμα 104/1979, άρθρο 27
«Δια πάσαν υπαίτιον παρέκκλισιν εκ της προησκούσης κατά την έννοιαν της παρ. 3 του άρθρ. 26 του παρόντος Π.Δ/τος διαγωγής και αναλόγως του βαθμού της παρεκκλίσεως ταύτης επιβάλλονται εις τους μαθητάς αι κάτωθι κυρώσεις: α) παρατήρησις, β) επίπληξις, γ) ωριαία απομάκρυνσις εκ του διδασκομένου μαθήματος, δ) αποβολή εκ των μαθημάτων μέχρι 3 ημερών, ε) αποβολή εκ των μαθημάτων μέχρι 5 ημερών και στ) αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος.»
Σύνταγμα της Ελλάδας, άρθρο 5, παρ. 3
«H προσωπική ελευθερία είναι απαραβίαστη. Kανένας δεν καταδιώκεται ούτε συλλαμβάνεται ούτε φυλακίζεται ούτε με οποιονδήποτε άλλοτρόπο περιορίζεται, παρά μόνο όταν και όπως ορίζει ο νόμος»
Ποινικός Κώδικας, άρθρο 325
«Όποιος με πρόθεση κατακρατεί άλλον χωρίς τη θέλησή του ή του στερεί με άλλον τρόπο την ελευθερία της κίνησής του τιμωρείται με φυλάκιση και αν η κατακράτηση διήρκεσε μακρό χρονικό διάστημα, με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών»
Επιτρέπεται να με τιμωρήσει ο καθηγητής ή ο διευθυντής για την εμφάνισή μου (π.χ. μακριά μαλλιά, σκουλαρίκια, κοντή φούστα κ.λπ.);
Όχι. Μόνο αν έχουν τεθεί γραπτοί κανόνες για την εμφάνιση από το Σχολικό Συμβούλιο του σχολείου (όργανο που αποτελείται από καθηγητές, διευθυντή, γονείς και 3 μαθητές που ορίζονται από το 15μελές) και κάποιος μαθητής τους παραβεί, τότε και μόνο τότε, το θέμα μπορεί να φτάσει στο Σύλλογο των καθηγητών για να το συζητήσει και να πάρει την τελική απόφαση.
Υπ. Απόφαση 23.613/6/Γ2/4094/86 (Κανονισμός λειτουργίας μαθητικών κοινοτήτων), άρθρο 6, παρ. 5
«Η αμφίεση μέσα στο σχολείο ανήκει στην προσωπική ευθύνη των ίδιων των μαθητριών και των μαθητών. Η μαθητική κοινότητα έχει το δικαίωμα να επεμβαίνει, όταν παρατηρούνται ακρότητες ή εκκεντρισμοί και να συστήνει συμμόρφωση σε ότι θεωρείται αντικειμενικά ευπρεπές και είναι πλατιάς κοινωνικής αποδοχής. Τα οποιαδήποτε προβλήματα όμως σχετικά με την εμφάνιση των μαθητριών ή των μαθητών αντιμετωπίζονται με πνεύμα διαλόγου, καλής θέλησης και με συνεννόηση των μαθητικών κοινοτήτων με τη διεύθυνση του σχολείου, το σύλλογο των καθηγητών και το σύλλογο γονέων και κηδεμόνων. Αν ανάλογο θέμα παραπεμφθεί για συζήτηση και απόφαση στο σύλλογο των καθηγητών, όπου ανήκει και η όποια τελική απόφαση, στη συζήτηση του συλλόγου καθηγητών παραβρίσκονται, με δικαίωμα λόγου, ο πρόεδρος της μαθητικής κοινότητας, στην οποία ανήκει η μαθήτρια ή ο μαθητής που κρίνεται, καθώς και το τριμελές προεδρείο του μαθητικού συμβουλίου του σχολείου»
Υπ. Απόφαση 23.613/6/Γ2/4094/86 (Κανονισμός λειτουργίας μαθητικών κοινοτήτων), άρθρο 3, παρ. 39
«Τρεις εκπρόσωποι των μαθητικών κοινοτήτων, που ορίζονται με απόφαση του μαθητικού συμβουλίου του σχολείου μετέχουν στο σχολικό συμβούλιο του σχολείου, κατά τις διατάξεις του άρθρου 51 του Ν. 1566/1985»
Επιτρέπεται ο καθηγητής να διαβάσει προσωπικά μου σημειώματα, να ψάξει την τσάντα μου ή να με βάλει να την ανοίξω;
Όχι, η ιδιωτική ζωή των παιδιών προστατεύεται από τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (που έγινε Νόμος το 1992). Όσον αφορά το ψάξιμο της τσάντας, μόνο η αστυνομία έχει αρμοδιότητα να κάνει έρευνα σε προσωπικά αντικείμενα και πάλι υπό προϋποθέσεις.
Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Ν.2101/1992), άρθρο 16
«Κανένα παιδί δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αυθαίρετης ή παράνομης επέμβασης στην ιδιωτική του ζωή, στην οικογένειά του, στην κατοικία του ή στην αλληλογραφία του, ούτε παράνομων προσβολών της τιμής και της υπόληψής του»
Προεδρικό Διάταγμα 141/1991, άρθρο 96:
«1. Η Ελληνική Αστυνομία, στα πλαίσια της προληπτικής και κατασταλτικής της δραστηριότητας, κάνει έρευνες προσώπων (σωματικές), χώρων και αντικειμένων. (…) 3. Οι έρευνες που γίνονται στα πλαίσια της προληπτικής της δραστηριότητας χωρίς να ενεργείται προανάκριση (αστυνομικές έρευνες), γίνονται με τις παρακάτω προϋποθέσεις: (…) β. Σωματικές έρευνες σε μεταφορικά μέσα και μεταφερόμενα αντικείμενα και έρευνες σε ιδιωτικούς χώρους μη προσιτούς στο κοινό πουδεν υπάγονται στην έννοια της κατοικίας, γίνονται όταν υπάρχει σοβαρή υπόνοια τελέσεως αξιοποίνου πράξεως ή απόλυτη ανάγκη. (…) 4. Κατά τις έρευνες οι αστυνομικοί πρέπει να φροντίζουν να μην θίγεται η προσωπικότητα ούτε να ενοχλείται αδικαιολόγητα το πρόσωπο που υποβάλλεται σε σωματική έρευνα ή ο ιδιοκτήτης του χώρου ή αντικειμένου που ερευνάται, στο μέτρο που αυτό είναι δυνατό»
Αστικός Κώδικας, άρθρο 57
«Όποιος προσβάλλεται παράνομα στην προσωπικότητα του έχει δικαίωμα να απαιτήσει να αρθεί η προσβολή και να μην επαναληφθεί στο μέλλον»
Επιτρέπεται να κάνει ιδιαίτερα ένας καθηγητής;
Όχι. Είναι πειθαρχικό παράπτωμα που μπορεί να τιμωρηθεί μέχρι και με απόλυση και με ποινή φυλάκισης μέχρι τρία έτη.
Νόμος 1566/1985, άρθρο 13, παρ. 9 και άρθρο 14, παρ. 20
«Η παράδοση ιδιαίτερων μαθημάτων (…) απαγορεύεται. Η παράβαση (…) α) επισύρει φυλάκιση μέχρι τρία (3) έτη β) συνιστά πειθαρχικό αδίκημα, για το οποίο μπορεί να επιβληθεί και η ποινή της οριστικής παύσης»
Νόμος 3528/2007, άρθρο 107, παρ. 1:
«Πειθαρχικά παραπτώματα αποτελούν ιδίως:(...) θ) η άσκηση εργασίας ή έργου με αμοιβή χωρίς προηγούμενη άδεια της υπηρεσίας»
Επιτρέπεται να μας βάζει ο καθηγητής να διορθώνουμε εμείς τα διαγωνίσματα των συμμαθητών μας;
Όχι. Η διόρθωση των γραπτών είναι δική του δουλειά. Η ανάθεση της δουλειάς του σε εσάς θεωρείται «ατελής εκπλήρωση του υπαλληλικού καθήκοντος» σύμφωνα με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (3134/70).
Νόμος 3528/2007 (Δημοσιοϋπαλληλικός Κώδικας), άρθρο 107
«Πειθαρχικά παραπτώματα αποτελούν ιδίως: (…) στ) η αμέλεια, καθώς και η ατελής ή μη έγκαιρη εκ πλήρωση του καθήκοντος»
Στις εξετάσεις επιτρέπεται ο καθηγητής που κάνει επιτήρηση στο άλλο τμήμα να τους αφήνει να αντιγράφουν, ενώ στο δικό μας όχι;
Όχι. Η διευκόλυνση από καθηγητή προς μαθητή με σκοπό να αντιγράψει στις εξετάσεις είναι πειθαρχικό παράπτωμα, σύμφωνα με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ 3134/70).
Νόμος 3528/2007 (Δημοσιοϋπαλληλικός Κώδικας), άρθρο 107
«Πειθαρχικά παραπτώματα αποτελούν ιδίως: (…) στ) η αμέλεια, καθώς και η ατελής ή μη έγκαιρη εκ πλήρωση του καθήκοντος»
Επιτρέπεται ο καθηγητής να μας μιλάει υπέρ κάποιου κόμματος;
Όχι. Ο καθηγητής έχει υποχρέωση λόγω της θέσης του να μην εκφράζεται την ώρα του μαθήματος ούτε υπέρ ούτε κατά οποιουδήποτε κόμματος.
Σύνταγμα της Ελλάδος, άρθρο 29, παρ. 3
«Απαγορεύονται απολύτως οι οποιασδήποτε μορφής εκδηλώσεις υπέρ ή κατά πολιτικού κόμματος, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, στους υπαλλήλους του Δημοσίου»
Επιτρέπεται ο καθηγητής να κάνει ρατσιστικά σχόλια για μαθητές ή να μένει αδιάφορος σε φαινόμενα ρατσιστικής βίας και bullying ανάμεσα σε μαθητές;
Όχι. Καταρχάς δεν επιτρέπεται να κάνει μειωτικά σχόλια για τους μαθητές ή να κάνει διακρίσεις εις βάρος τους. Η συμπεριφορά αυτή θεωρείται ανάρμοστη και τιμωρείται. Επιπλέον ο καθηγητής οφείλει να προστατεύει τους μαθητές από οποιαδήποτε απειλή ή άσκηση βίας σε βάρος τους. Από το 2012 έχει οριστεί η 6η Μαρτίου ως «Πανελλήνια σχολική μέρα κατά της βίας στο σχολείο» προκειμένου να εξαλειφθούν από τα σχολεία τέτοια φαινόμενα.
Σύμβαση Δικαιωμάτων του Παιδιού (Ν. 2101/1992), άρθρο 2
«1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη υποχρεούνται να σέβονται τα δικαιώματα, που αναφέρονται στην παρούσα Σύμβαση και να τα εγγυώνται σε κάθε παιδί που υπάγεται στη δικαιοδοσία τους, χωρίς καμία διάκριση φυλής, χρώματος, φύλου, γλώσσας, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων του παιδιού ή των γονέων του ή των νόμιμων εκπροσώπων του ή της εθνικής, εθνικιστικής ή κοινωνικής καταγωγής τους, της περιουσιακής τους κατάστασης, της ανικανότητάς τους, της γέννησής τους ή οποιασδήποτε άλλης κατάστασης. 2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη παίρνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα ώστε να προστατεύεται αποτελεσματικά το παιδί έναντι κάθε μορφής διάκρισης ή κύρωσης, βασισμένης στη νομική κατάσταση, στις δραστηριότητες, στις εκφρασμένες απόψεις ή στις πεποιθήσεις των γονέων του, των νόμιμων εκπροσώπων του ή των μελών της οικογένειάς του»
Νόμος 3528/2007 (Δημοσιοϋπαλληλικός Κώδικας), άρθρο 27, παρ.3
«Κατά την άσκηση των καθηκόντων του, ο υπάλληλος δεν επιτρέπεται να κάνει διακρίσεις σε όφελος ή σε βάρος των πολιτών, εξαιτίας των πολιτικών, των φιλοσοφικών ή των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων»
Νόμος 3528/2007 (Δημοσιοϋπαλληλικός Κώδικας), άρθρο 107
«1. Πειθαρχικά παραπτώματα αποτελούν ιδίως: (…) ιβ) η ανάρμοστη συμπεριφορά προς τους πολίτες, η αδικαιολόγητη μη εξυπηρέτησή τους και η μη έγκαιρη διεκπεραίωση των υποθέσεών τους»
Εγκύκλιος 18890/Γ2/14-02-2011
«Οι σημαντικότεροι παράγοντες προκειμένου να επιτευχθεί η επιδιωκόμενη μείωση της σχολικής βίας είναι οι ακόλουθοι (...):
● Παρακολούθηση και προστασία των μελών της σχολικής κοινότητας από οποιαδήποτε απειλή ή άσκηση βίας σε βάρος τους. Κάθε εκπαιδευτικός ή μαθητής θα πρέπει να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του ή τα παράπονά του και εφόσον χρειάζεται, να λαμβάνει εγγυήσεις για την αποτροπή της επανάληψης βλαπτικών συμπεριφορών.
● Καθιέρωση διαδικασιών ακρόασης με την συνδρομή του Προϊσταμένου Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης, όταν εκδηλώνεται ένα περιστατικό βίας και ανάθεση ρόλων συμβούλων σε εκπαιδευτικούς με ειδικές γνώσεις και δεξιότητες, ώστε να δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να εξηγούν τις συμπεριφορές τους, να εκφράζουν τις απόψεις τους, να επικοινωνούν ύστερα από την εκδήλωση βίαιων ενεργειών και να γίνεται προσπάθεια συμφιλίωσης μεταξύ των εμπλεκόμενων.
● Επιβολή κυρώσεων ύστερα από προσεκτική ακρόαση των μερών και με την συνδρομή του Σχολικού Συμβούλου αλλά και του Προϊσταμένου Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης, όπου αυτή κρίνεται αναγκαία. (...)»
Επιτρέπεται να με τιμωρήσει ο καθηγητής επειδή φιλήθηκα με το αγόρι μου/ το κορίτσι μου μέσα στο σχολείο;
Όχι, εκτός και αν υπάρχει προηγούμενη απόφαση του Σχολικού Συμβουλίου (συνέλευση με καθηγητές, διευθυντή, γονείς και μαθητές) που να το απαγορεύει. Εξάλλου δεν είναι δυνατόν να τιμωρηθεί ένας μαθητής για παραβίαση ενός κανόνα που δεν γνώριζε ότι υπάρχει.
Προεδρικό Διάταγμα 104/1979, άρθρο 26, παρ. 3
«Η προσήκουσα διαγωγή των μαθητών, νοουμένη ως έμπρακτος συμμόρφωσις προς τους διέποντας την σχολικήν ζωήν κανόνας και προς τας ηθικάς αρχάς του κοινωνικού περιβάλλοντος, εντός του οποίου διαβιούν».
